সংগ্ৰাম ৷

২০১৪ চনৰ এপ্ৰিল মাহৰ ২৪ তাৰিখ ৷ লোকসভা নিৰ্বাচনৰ ভোটদান কৰি মৰিগাৱৰপৰা কর্মস্থল গুৱাহাটীলৈ উলটি আহি আছিলোঁ ৷ এনেকুৱা দিনবোৰত বেছি সংখ্যক গাড়ীয়েই নিৰ্বাচনৰ কামত ব্যৱহাৰ কৰে, গতিকেই উভটি আহিবলৈ গাড়ী নোপোৱাৰ দৰে আহুকলীয়া পৰিস্থিতি এটাৰ সন্মুখীন হোৱাৰপৰা বাচিবলৈ ৰাতিপুৱা বাইক লৈয়েই গৈছিলোঁ ৷ অকলে অকলে আশী কিলোমিটাৰ বাট গাড়ী চলাই যাবলৈ কিছু চিন্তা কৰোঁ, বেলেগ কথা নহয়, কিন্তু পেট্ৰলৰ খৰচটোৰ কথা অলপমান ভাবিবলগীয়া হয়, গতিকে গাড়ীৰ সলনি বাইক ৷

সেইদিনা গৰম অলপ বেছিয়েই আছিল ৷ তাৰোপৰি মই ‘ফুল মাস্ক’ হেলমেট পিন্ধি আহিছিলোঁ ৷ প্ৰায় পঞ্চাশ কিলোমিটাৰমান অতিক্ৰম কৰাৰ পিছত বৰকৈ পানী খাবলৈ মন গ’ল ৷ বাইকখন ৰখাই ৰাজপথৰ ওচৰতে থকা দোকান এখনৰপৰা শীতল পানীয়ৰ বটল এটা কিনিলোঁ ৷ ঠিক তেনে সময়তেই এগৰাকী কম বয়সীয়া মহিলা চাৰি আৰু পাঁচ বছৰমান বয়সৰ দুটা ল’ৰাক লগত লৈ দোকানখনলৈ সোমাই আহিছিল ৷ মহিলাগৰাকী আৰু কণমানিদুটাৰ উৱলি যোৱা সাজ পোছাক আৰু অপুষ্টিজনিত চেহেৰাৰপৰা এই কথাটো সহজেই অনুমেয় আছিল, যে শিশুদুটিক লালন পালন কৰোতে এই মানুহজনীয়ে ইতিমধ্যেই যথেষ্ট কষ্ট স্বীকাৰ কৰিবলগীয়া হৈছে ৷

মহিলাগৰাকীয়ে দোকানীজনৰ লগত কিবা কথা পাতিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, কিন্তু কণমানিদুটাই অত্যন্ত জিজ্ঞাসাৰে মোলৈ চাই আছিল ৷ সম্ভৱতঃ ‘ক’ল্ড ড্ৰিংক’ৰ বটলটোৰপৰা মই পোনে পোনে পানীয়খিনি মুখত ঢালি লোৱাৰ ধৰণটো দেখি সিহঁত দুটাই বৰ আমোদ পাইছিল, হয়তোবা কণমানিৰ সুবিশাল জগতখনৰ মই অনুধাৱন কৰিব নোৱাৰা কোনোবা কাৰ্টুন চৰিত্ৰৰ লগত মোৰ সামঞ্জস্য বিচাৰি পাইছিল, বা অন্য কিবা কাৰণো হ’ব পাৰে, কিন্তু একেথৰে তেনেদৰে মোলৈ চাই থকা দেখি অলপ সময়ৰ পিছত মই অসহজ বোধ কৰিছিলোঁ ৷ সিহঁত দুটালৈ চাই হাঁহিছিলোঁ, সিহঁত দুটাইয়ো প্ৰত্যুত্তৰ স্বৰূপে মোলৈ দুটি মিঠা হাঁহি উপহাৰ দিছিল ৷ বৰ মৰমলগা আছিল দুয়োটা ৷ এবাৰ মনলৈ আহিল যে এটা ক’ল্ড ড্ৰিংকৰ বটল কিনি দিয়া যাওক সিহঁত দুটাক, কিন্তু পিছমুহূৰ্ততে সেইটো ভাল কথা নহ’ব যেন ভাবি সিদ্ধান্ত সলনি কৰিলোঁ ৷ দোকানীজনক দুটা পাঁচ টকা দামৰ কেডবাৰী চকলেট দিবলৈ ক’লোঁ ৷ মহিলাগৰাকীয়ে যেন কিবা এটা অনুমান কৰিব পাৰিলে, কপালত এক চিন্তাৰ ৰেশ টানি তেখেতে মোক ক’লে,

“বেয়া নাপাব দাদা, এটা কথা সুধোঁ ৷”

“কওঁকচোন ৷”

“চকলেট কেইটা আপুনি কেনেবাকৈ ইহঁত দুটাৰ বাবে কিনিছে নেকি?”

“হয়, যদিহে আপুনি বেয়া নাপায় ৷”

এটি শ্লেষমিশ্ৰিত হাঁহি মাৰিছিল মানুহগৰাকীয়ে ৷

“ক্ষমা কৰিব দাদা ৷ বেয়া পোৱা বা ভাল পোৱাৰ কথা নাহে ৷ কিন্তু আপুনিয়েই কওকচোন, আজি বাৰু আপুনি দিব, কালি মই চকলেটৰ বাবে কাক লগ কৰিম? প্ৰতিদিনে দহ টকা এনেদৰে খৰচ কৰাটো মোৰ বাবে সম্ভৱপৰ নহ’ব ৷ দুখীয়া মাকৰ সন্তান, সেয়ে ইমান মৰম ইহঁতৰ প্ৰাপ্য নহয় ৷”

মোক আৰু একো কোৱাৰ সুযোগ নিদি সৰুটোক কোলাত লৈ ডাঙৰটোৰ এখন হাতত টানি টানি মহিলাগৰাকী আঁতৰি গৈছিল ৷ এনে এক প্ৰতিক্ৰিয়া মোৰ বাবে একেবাৰেই অপ্ৰত্যাশিত আছিল ৷ লাজ পাইছিলোঁ, অপমানিত বোধ কৰিছিলোঁ ৷ কণমানিকেইটাক অলপমান মৰম কৰিবলৈ বিচাৰি যেন প্ৰচণ্ডভাৱে মুখথেকেচা খাইছিলোঁ ৷ দোকানীজনৰো মুখৰ মাত হেৰাই গৈছিল ৷ সান্ত্বনা দিয়াৰ অৰ্থেই যেন তেখেতে মোক কৈছিল,

“মানুহজনী অভদ্ৰ ৷”

উত্তৰ দিয়াৰ আৱশ্যকতা অনুভৱ নকৰিলোঁ ৷ মই দিয়া এশটকীয়া নোটখনৰপৰা ৰাখিবলগীয়া খিনি ৰাখি ঘুৰাই দিয়া বাকী পইচাখিনি পকেটত সুমুৱাই বাইক ষ্টাৰ্ট কৰিলোঁ ৷ গোটেই বাটটোত মোৰ অলপ আগেয়ে ঘটি যোৱা ঘটনাটোৰ কথা মাজে মাজে মনলৈ আহি থাকিল ৷ হয়তো মহিলাগৰাকীয়ে একো ভুল কথা কোৱা নাছিল ৷ কিন্তু পৰিস্থিতিটো নটি স্বীকাৰ কৰি মানি ল’বলৈ হয়তোবা টান পাইছিলোঁ ৷

গুৱাহাটী পালোহি ৷ ডিউটিলৈ যাবলৈ হাতত তেতিয়াও বহু সময় ৷ ঘৰলৈ যোৱাৰ আগতে ৰাস্তাৰ ওচৰৰে সৰু চালি দিয়া দোকান এখনত চাহ একাপ খাওঁ বুলি সোমালোঁ ৷ চাহকাপ আহিল ৷ চাহ খাই থাকোতেই হঠাতে মনলৈ আহিল, মহিলাগৰাকীৰ ব্যৱহাৰ ৰুক্ষ, কিন্তু অভদ্ৰ নহয় ৷ তেখেতে জীৱনটো দেখিছে, জীৱনটো অনুধাৱন কৰিছে ৷ তাতোকৈ ডাঙৰ কথা হ'ল, তেখেত এগৰাকী মাতৃ ৷ জীৱন নামৰ নৈখনত প্ৰচণ্ড ধুমুহা বাৰিষাৰ মাজতো টুলুং-ভুটুং নৌকাখনকেই সাৰথি কৰি কাৰোপৰা সহায়ৰ আশা নকৰাকৈ স্বাভিমানেৰে নিজ সন্তানক আগুৱাই লৈ যোৱাৰ প্ৰয়াস কৰা এগৰাকী সংগ্ৰামী মাতৃ ৷ এই কথাখিনিৰ অনুভৱে অলপ আগলৈকে ক’লা পৰি থকা মনটো দেখোন পোহৰাই তুলিলে ৷

হয়, তেখেত এগৰাকী মাতৃ ৷ ৰুঢ় বাস্তৱৰ সাহসেৰে সন্মুখীন হ’ব খোজা এগৰাকী পৰাক্ৰমী মাতৃ ৷

#বাস্তৱ ৷
#হয়_তেখেত_এগৰাকী_মাতৃ ৷
#খণ্ডচিত্ৰ_৮
#ডাঃ_কুমাৰ_পাৰ্থ_প্ৰতিম ৷

মাহীমাক ৷

[ধেই, মাহীমাক এগৰাকী সদায় মাহীমাক হৈয়েই থাকিব ৷ মাহীমাক এগৰাকীৰ কেতিয়াও প্ৰকৃত মাতৃৰ স্তৰলৈ উত্তৰণ ঘটিব নোৱাৰে ৷]

(পটভূমি বাস্তৱ যদিও গোপনীয়তা ৰক্ষাৰ খাতিৰত কল্পনাৰ ৰহনেৰে স্থান, কাল, পাত্ৰৰ সম্পূৰ্ণ পৰিবৰ্তন কৰা হৈছে ৷)

মানুহগৰাকীক আমি পেহী বুলি মাতোঁ ৷ নগাঁৱত থাকে ৷ দেউতাৰ দূৰসম্পৰ্কীয় ভণীয়েক ৷ কেতিয়াও নেদেখা পেহীজনীক লগ পাইছিলোঁ কেইবছৰমান আগতে আমাৰ মৰিগাঁৱৰ ঘৰত ৷ তিনি সন্তান আৰু পেহাৰ লগত আমাৰ তালৈ ফুৰিবলৈ আহিছিল ৷ আমাৰ ঘৰৰপৰা যোৱাৰ সময়ত তিনিওটা ল’ৰাকে মা আৰু দেউতাক আঁঠু কাঢ়ি ভৰি চুই সভক্তিৰে সেৱা কৰোৱাই গৈছিল ৷ দেউতাই পিছত গৰ্বেৰে কৈছিল,

“দেখিছা, কিমান সংস্কৃতিৱান লালন পালন ৷”

সঁচাকৈয়ে, এনে দৃশ্য আজিৰ যুগত দেখোন একেবাৰেই বিৰল ৷

পঢ়াৰ তাগিদাত ঘৰৰপৰা নিলগত আছিলোঁ ৷ সেই দিনটোৰ পিছত মাৰ মুখেৰে মাজে মাজে শুনি থাকিলেও পেহীৰ লগত মোৰ কোনো দেখা সাক্ষাৎ হোৱা নাছিল ৷ কিন্তু এইবাৰ বাছা, মানে পেহীৰ ডাঙৰ ল’ৰাটোৱে অসম অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়ত নামভৰ্তি কৰিলে ৷ সি সৰুৰেপৰাই পঢ়াই শুনাই ভাল বুলি মাৰপৰা আগৰেপৰাই শুনি আহিছিলোঁ ৷ কৰ্মসূত্ৰে গুৱাহাটীত থকাৰ বাবে তাৰ নামভৰ্তিৰ পিছত মোকেই তাৰ ‘লোকেল গাৰ্জেন’ কৰি থৈ গ’ল পেহীয়ে ৷ আমাৰ ঘৰলৈ পেহীহঁতৰ সঘন আহ যাহো আৰম্ভ হ’ল ৷ শ্ৰীমতী পৰিণীতাৰ লগত দুবাৰমান তাৰ হোষ্টেললৈও খবৰ কৰিবলৈ গ’লোঁ ৷ সিয়ো সময় সুবিধা মিলাই আমাৰ তাত মাজে মাজে শণিবাৰে ৰাতি থকাকৈ আহে ৷ বৰ ভাল ল’ৰাটো ৷ অত্যন্ত অমায়িক, পেহীৰ যেন আলাসৰ লাৰু ৷ জীয়ৰী প্ৰতীতি আৰু নিয়ৰ মাজনীয়েও সি আহিলে বৰ ভাল পায়, তাৰ লগ এৰিবই নিবিচাৰে ৷ বাছা গুৱাহাটীলৈ অহাৰ পিছৰেপৰা সপ্তাহত তিনি চাৰিবাৰমানকৈ পেহীয়ে আমালৈ ফোন কৰাটো একপ্ৰকাৰ যেন অভ্যাসতে পৰিণত হ’ল ৷ ফোনতো সেই একেই কথা, যাতে ল’ৰাটোৰ খবৰ লৈ থাকোঁ আমি দুয়োজনে ৷

এদিন সন্ধিয়া পেহীয়ে বৰ উৎকণ্ঠাৰে মোৰ ম’বাইলত ফোন কৰিলে,

“বাবা, ক’ত আছা তুমি?”

“চেম্বাৰত আছোঁ পেহী, কওকচোন ৷”

“শুনাচোন, বাছাৰ জ্বৰ বোলে ৷ খবৰ এটা কৰিবা না ৷”

তালৈ ফোন কৰিলোঁ ৷

“নাই দাদা, অলপমান জ্বৰ ৷ মায়ে এনেই চিন্তা কৰি আছে ৷ আমাৰ কলেজৰ ডাক্তৰগৰাকীয়ে ভাইৰেল ফিভাৰ বুলিয়েই কৈছে ৷ একো পৰীক্ষা কৰাৰো দৰকাৰ নাই বোলে ৷”

তাক অসুখটোৰ বিষয়ে বিতংভাৱে সুধিলোঁ ৷ মোৰো ভাইৰেল ফিভাৰ যেনেই অনুভৱ হ’ল ৷ তথাপিও অলপ বেয়াই লাগিল তালৈ, সৰু ল’ৰা দিয়কচোন, আমি অসুবিধা পাওঁ বুলি ভাবি সকলো কথা নকবও পাৰে, তাৰোপৰি ঘৰৰপৰা আঁতৰত থাকি পঢ়া শুনা কৰি আছেহি, গতিকেই তাক সুধিলোঁ,

“আমি যাম নেকি বাছা তোমাৰ ওচৰলৈ?”

“নালাগে দাদা ৷ কিবা দৰকাৰ হ’লে জনামেই নহয় তোমালোকক ৷ এতিয়া আহিব নালাগে দিয়া ৷”

ফোনটো ৰখাৰ পিছত আকৌ ৰোগীৰ লগত ব্যস্ত হৈ পৰিলোঁ ৷ এঘণ্টামান পিছত পুনৰ পেহীয়ে ফোন কৰিলে ৷ পেটে পেটে অলপ লাজেই পালোঁ, পেহীলৈ ফোন কৰিবলৈ এনেদৰে পাহৰি যাব লাগেনে বাৰু?

“তুমি ইয়াৰ লগত কথা পাতিছিলা বোলে বাবা?”

“পাতিলোঁ পেহী ৷ চিন্তা কৰিবলগীয়া একোৱেই নাই ৷ আপুনি মিছামিছি টেনচন লৈ নাথাকিব ৷”

অলপ সময়ৰ পিছত পেহীয়ে আকৌ ফোন কৰিলে,

“অ’ বাবা, ডেংগু চেংগু নহয়তো?”

“নহয় পেহী ৷ আৰু, হ’লেও আমি আছোঁ নহয় ৷ একো অসুবিধা নহয় তাৰ ৷”

“এটা কাম কৰানা, তোমালোকে এবাৰ তাক চাই আহানা প্লিজ ৷ নহ’লে মোৰ বৰ টেনচন হৈ আছে ৷ তোমালোক তাৰ ওচৰৰপৰা আহিলেহে টেনচন নাইকিয়া হ’ব ৷”

চেম্বাৰ সামৰি ঘৰ আহি পাওতে নিশা ন বাজি গৈছিল ৷ আহিয়েই পৰিণীতাক পেহীৰ কথাখিনি জনালোঁ ৷

“এটা কাম কৰোঁ দিয়া প্ৰিয়ংকৰ ৷ মই কাপোৰসাজ পটকৰে সলাই লওঁ ৷ তাক এবাৰ চাই অহাই ভাল হ’ব ৷ পেহীয়ে মোলৈও দুবাৰ ফোন কৰিছে ৷ যাওতে আৰু দেৰি কৰিলে ঘৰ আহি পোৱালৈ বহু ৰাতি হৈ যাব ৷ আজি নগ’লেও হয় দিয়াচোন,  কিন্তু বৰ টেনচন খাই আছে অ’ মানুহজনীয়ে ৷”

বাছাৰ হোষ্টেল গৈ পোৱালৈ চাৰে দহমান বাজিছিল ৷ বেলেগ একো নাই, সামান্য জ্বৰ মাত্ৰ ৷ এঘণ্টামান সময় তাৰ লগত ইটো সিটো কথা পাতি প্ৰয়োজনত যিকোনো সময়তে ফোন কৰিবলৈ কৈ ঘৰলৈ বুলি উভটিলোঁ ৷ নিশাৰ সেই সময়ত সাধাৰণতে ৰাস্তা খালীয়েই থাকে ৷ কিন্তু দুদিনমান আগৰপৰা আৰম্ভ হোৱা অম্বুবাচী মেলাৰ বাবে উভটি আহোতে প্ৰচণ্ড যান যঁটৰ সন্মুখীন হ’লোঁ ৷ অৱশেষত গৈ এনে অৱস্থা হ’লগৈ যে জালুকবাৰীৰপৰা ঘৰলৈ সেই দহ কিলোমিটাৰ বাট অতিক্ৰম কৰিবলৈ আমাক প্ৰায় দুঘণ্টা সময়ৰ প্ৰয়োজন হ’ল ৷ ভাগৰতকৈয়ো বেছিকৈ ‘হেভী ট্ৰেফিকত’ গাড়ী চলোৱাৰ অস্বস্তিৰে দুইমান বজাত ঘৰ সোমালোঁ ৷ ‘ফ্ৰেছ’ হৈ ভাত পানী খাই বিচনাত উঠোঁ মানে তিনি বাজোঁ বাজোঁ ৷ ইপিনে আকৌ পুৱা চাৰে ছয় বজাতে অপাৰেছনৰ বাবে ৰোগী মাতি থোৱা আছে ৷ পেহীৰ ওপৰত উঠা খঙটো লাহে লাহে বাঢ়ি আহিল ৷

“এই পেহীজনী মস্ত ব’ৰ মানুহ দেই ৷ বেলেগৰ সুবিধা অসুবিধাৰ কথা একোৱেই নাভাবে ৷ ইমান অকণমান কথাটোতে ইমান উত্ৰাৱল হোৱাৰ কি প্ৰয়োজন? এতিয়া গৈ থৈ মোৰ  টোপনিটোহে খালে মানুহজনীয়ে ৷”

পৰিণীতাই একো নকৈ কেৱল মিচিকিয়াই হাঁহিলে ৷ মোৰ খং আৰু দুগুণে চৰিল ৷

“তুমিটো চাপ’ৰ্ট কৰিবাই ৷ একেইহে ৷ একেসোপা কাম নাইকিয়া টেনচন ৷”

মোৰ গাল এখনত মৃদুভাৱে টিপা এটা মাৰি পৰিণীতাই ক’লে,

“বহু দেৰি হ’ল, ৰাতিপুৱা ইহঁত দুয়োজনীৰে স্কুল আছে ৷ কথা নাপাতোঁ, শুই যোৱা এতিয়া ৷”

“ৰ'বাহে টোপনি যাম, উঠিবৰ হ’বই দেখোন এতিয়া ৷ তুমিয়েই কোৱাচোন, তাৰ এই বয়সত মৰমবোৰ মাত্ৰাধিক হোৱা নাইনে? আৰু ই বাছাওনো কি ইমান মাকৰ আঁচলৰ তলত সোমাই থাকে? এনেদৰে পেহীয়ে তাক ডাঙৰ হ’বলৈ নিদিবই দেখোন?”

কিবা এটা ভাবি পৰিণীতাই ক’লে,

“নহয় বুলি নকওঁ, কিন্তু এটা কথা জানানে প্ৰিয়ংকৰ?”

“কি কথা?”

“পেহীৰ মৰমখিনি অকৃত্ৰিম ৷ সি ডাঙৰ হ’ব দিয়া লাহে লাহে, ঘৰৰপৰা এই ওলাই আহিছেহে ৷ তাৰোপৰি কি জানা?”

“কি?”

“পেহী বাছাৰ জন্মদাত্ৰী মাক নহয়, মাহীমাকহে ৷ মই মাৰপৰা সকলো কথা জানিছোঁ ৷ কিন্তু আমাৰ সমাজত সতীয়া মাকৰ প্ৰতি থকা কিছুমান বদ্ধপৰিকৰ ভুল ধাৰণাৰ বাবে পেহীয়ে হয়তোবা মাহীমা শব্দটোৱেই ঘৃণা কৰে ৷ তাৰোপৰি কিছুমান মাহীমাকে সঁচাকৈ কিছুমান ঘৃণীত ৰূপ প্ৰকট কৰি আহিছে ৷ কিন্তু মাহীমা মানে কি? মা যে মায়েই ৷ মৰম, আদৰবোৰহে আচল কথা ৷ তুমি এই কথাটো নাজানা বুলি জানোঁ ৷ বাছাৰ মুখতো মা মানে সদায় পেহীৰ কথাই শুনি আহিছোঁ ৷ তাৰ হৃদয়ৰ দাপোনতো বোধকৰোঁ পেহী তাৰ মাতৃহে, মাহীমা নহয় ৷ পেহী মোৰ বাবে এক আদৰ্শ অ’ ৷ সেয়ে ৰাতি হ’লেও পেহীৰ মৰমতে তোমাক তাৰ ওচৰলৈ যাবলৈ লগ ধৰিছিলোঁ ৷”

মই নিৰুত্তৰ হৈ পৰিছিলোঁ ৷ বুকুখনত কিবা এটাই যেন হেঁচা মাৰিহে ধৰিছিল ৷ পৰিণীতাই পুনৰ কৈছিল,

“লাইটটো নুমুৱাই দিওঁ দেই প্ৰিয়ংকৰ ৷ শুই দিয়া ৷ উঠিবৰ হ’বই অলপ পিছতে ৷”

মই মনে মনে ৰৈছিলোঁ ৷ দুচকুৰ সমুখৰ আন্ধাৰৰ মাজত ছয়াময়া পোহৰত এখন ঘুৰণীয়া টেবুলৰ দুকাষে সমুখা সমুখিকৈ দুগৰাকী মহিলাৰ প্ৰতিচ্ছবি জিলিকি উঠিছিল ৷ তাৰে এগৰাকী পেহী, আৰু আনগৰাকী? এয়া যে তেজীমলাৰ মাহীমাক ৷ টেবুলখনৰ মধ্যাংশক কেন্দ্ৰবিন্দু হিচাপে লৈ সমগ্ৰ মজিয়াখন বৃত্তাকাৰে ঘুৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল ৷ লাহে লাহে গতিবেগ বাঢ়ি আহিছিল ৷ দুই মহিলাৰ কথোপকথন ৰিণিকি ৰিণিকি শুনিবলৈ পাইছিলোঁ ৷ পেহীয়ে যেন কৈছিল তেজীমলাৰ মাহীমাকক, “মাহীমা শব্দটোৰ সন্দৰ্ভত তই আমাৰ সমাজত ৰোপন কৰি যোৱা বদ্ধমুল ধাৰণাৰ মই পৰিবৰ্তন কৰিম ৷ তই আকৌ এবাৰ জিকিব নোৱাৰ ৷”

হৃদয়ৰ নিভৃত কোণত অনুভৱ কৰিছিলোঁ, হয়, পেহী এগৰাকী মাতৃ ৷ মোৰ ভাইটি বাছাৰ সতীয়া মাতৃ ৷ তেজীমলাৰ মাহীমাকক পৰাভূত কৰাৰ ক্ষমতা ৰখা এগৰাকী প্ৰকৃত মাতৃ ৷

#হয়_তেখেত_এগৰাকী_মাতৃ ৷
#খণ্ডচিত্ৰ_৭
#ডাঃ_কুমাৰ_পাৰ্থ_প্ৰতিম ৷

দুহেজাৰ টকীয়া আখ্যান ৷ (২)

মানুহজন বৰ ৰসাল ৷ চিনি নাপাওঁ তেখেতক ৷ আগতে লগো পোৱা নাই ৷ অকস্মাতে লগ পালোঁ সেইদিনা এ টি এম এটাত ৷

মানে ডিউটিৰপৰা ওলাই এ টি এম টোৰ সন্মুখত গাড়ী ৰাখিছিলোঁ ৷ লাইনত কেইজনমান মানুহ থিয় হৈ আছিল ইতিমধ্যেই ৷ গতিকে বুজিলোঁ যে এ টি এমটোত পইচা আছে ৷ ওপৰৱালাক ধিয়ালোঁ এবাৰ ৷ তাৰো দুটা কাৰণ ৷ প্ৰথম কাৰণ, যাতে মই পইচা উলিওৱাৰ আগতেই এ টি এমটোত পইচা শেষ নহয় ৷ দ্বিতীয়টো, যাতে দুহেজাৰটকীয়াতকৈ সৰু কিবা নোট পাওঁ ৷ ভগৱানক চিন্তি লাইনত থিয় হ’লোঁ ৷ মনতে হিচাপ এটা কৰিলোঁ, মোৰ সন্মুখত মুঠ আঠজন মানুহ ৷ বেছি নহয় বাৰু, গতিকে বেছি সময় নালাগিব ৷ মোৰ সন্মুখৰজনে তেখেতৰ সন্মুখৰজনৰ লগত কিবা কথা পাতি আছিল ৷ বেলেগ কথা নহয়, সেই ‘ডিমানিটাইজেছন’ৰ কথাই ৷ মনৰ খুদুৱনি মাৰিবলৈ তেখেতক সুধিলোঁ,

“পাঁচশ টকীয়া আছেনে নাই গম পাইছে নেকি বাৰু?”

তেখেতে ক’লে,

“আছে বুলি শুনিয়েই ময়ো লাইনত ৷ আগৰ দুই এজনে উলিয়াইছেও ৷ আমিহে পাওনে নাপাওঁ ঠিক নাই ৰ’ব ৷”

ইয়াৰ পিছতে সুধিম বুলি ভাবিছিলোঁ যে কেনেবাকৈ এশটকীয়া পোৱাৰো সম্ভাৱনা আছে নেকি, মানে সিমানখিনি সৌভাগ্যৱানো হ’ব পাৰোঁ নেকি, কিন্তু প্ৰশ্নটো আহিল মোৰ পিছপিনৰপৰা ৷ ল’ৰা এজনে মাত লগালে,

“হেৰি নহয় দাদা, এশটকীয়া আছে নেকি? এশটকীয়া?”

পিছলৈ ঘুৰি চালোঁ ৷ ইতিমধ্যেই আৰু চাৰিজন লাইনত যোগ হ’লেই ৷

মোৰ সন্মুখৰ মানুহজনে তামাম ৰস পালে ৷ হোঁ হোঁৱাই হাঁহি তেখেতে ক’লে,

“আপুনি বৰ বেছিয়েই উচ্চাকাংক্ষী বুজিছে ৷”

মানুহজনৰ হাঁহি যেন বন্ধই নহ’ব ৷ পিছৰজনৰ অলপ খঙেই উঠিল ৷

“ইমানকৈ হাঁহিবলৈ কি হ’ল? কিনো একেবাৰে নুসুধিবলগীয়া প্ৰশ্নটো সুধিলোঁ?”

সন্মূখৰজনে আৰু অলপমান হাঁহি তাৰ পিছতহে কথা ক’ব পৰা হ’ল ৷

“বুজিছে, ৰাতিপুৱা পাঁচশ টকীয়া বিচাৰি ইটোৰ পিছত সিটোকৈ কেইবাটাও এ টি এম ঘুৰিলোঁ ৷ লাইনত থিয় হৈ হৈ যেতিয়াই পাঁচশটকা লাগে বুলি টিপোঁ, তেতিয়াই কেৱল ‘কেছ কেন নট বি ডিছপেন্সড’ বুলিহে ওলায় ৷ তেনেদৰেই ৰাতিপুৱা এযোৰ চেন্দেল চিঙিলোঁ ৷ এতিয়া এইটোত পাঁচশটকীয়া আছে বুলি শুনি নতুন চেন্দেল এযোৰা পিন্ধি ইয়াত আহি লাইনত ৷ আৰু আপোনাক লাগে এশটকীয়া ৷ আগতেয়োনো এ টি এমত কেইদিন এশটকীয়া পাইছিল হে? নাহাঁহি কি কৰিম কওক ৷ বুজিছে, এই পাঁচশটকীয়াতে সন্তুষ্ট হওকচোন ৷”

কথাখিনি শেষ কৰি মানুহজনে আকৌ হোঁ হোঁৱাই হাঁহি দিলে ৷ মোৰ পিছৰজন বাদ দি লাইনত থকা বাকী সকলোৱে হাঁহিলে ৷ পিছৰজনলৈ চালোঁ, লাজত মুখখন কিবা সেই ক’লা পৰি গ’ল বেচেৰাৰ ৷ তেওঁৰ মুখখন দেখি ময়ো হোঁ হোঁৱাই হাঁহি দিলোঁ ৷ তেওঁ লাজ পোৱাৰ সুখত নহয়, কিন্তু মই সুধিম বুলি ভবা কথাষাৰ নিজে সুধি মোক যে তেওঁ এই দূৰ্দশাৰপৰা বচালে, তাৰ সুখত ৷ আকৌ এবাৰ হাঁহি দিও দিয়ক, নহ’লে এনেই কয়নে যে উপকাৰীক অজগৰে খায়? হোঁ হোঁ হা হা ৷

#বাস্তৱ ৷
#দুহেজাৰ_টকীয়া_আখ্যান_২
#ডাঃ_কুমাৰ_পাৰ্থ_প্ৰতিম ৷

গা ধোৱাৰ চিনছিয়েৰিটী ৷

ইমানদিনে মই ঠাণ্ডা দিনত হোষ্টেলৰ ল’ৰাবোৰেহে গা ধুবলৈ বেয়া পায় বুলি ভাবি আছিলোঁ ৷ মানে হোষ্টেল জীৱনত দেখিলোঁ, ডিঅ’ড’ৰেণ্টৰ সাংঘাটিক উপকাৰিতা ৷ চাওক, এই ডিঅ’ বোলা বস্তুটোৱে গৰম দিনতেই দুদিনমানলৈ কাম দিয়ে, ঠাণ্ডা দিনত আৰু এমাহলৈ চিন্তাই নাই ৷ ৰাতিপুৱা উঠক, দাঁত মাজক, মুখখন এবাৰ ধোৱক, ফ্ৰেছ দেখিবলৈ চুলিকেইডালত অলপমান পানী সানক, ডিঅ’ কাপোৰৰ ওপৰে তলে ফিছ ফিছ মাৰক আৰু আৰামত ওলাই যাওক ৷ কোনেও পাত্তাই নাপাব গা ধুই গৈছেনে নাই ৷ কিন্তু যোৱা দেওবাৰে  গা ধুবলৈ সোমাইহে এটা কথা মনলৈ আহিল, মানে বৰ্তমান মই সেই হোষ্টেলৰ চেঙেলীয়া ল’ৰা নহয়, দুটা ল’ৰা ছোৱালী থকা এক বিবাহিত পুৰুষ ৷ ৰ’ব, কি কৈ আছিলোঁ? অ’, যোৱা দেওবাৰৰ কথা ৷ মানে দেওবাৰে দেওবাৰে মই ৰাতি শোৱাৰ আগতে ধুনীয়াকৈ গৰম পানী কৰি আধাঘণ্টামান মজা লৈ লৈ গা ধুওঁ ৷ কোনোদিনাই মিছ কৰাৰ কথাই নুঠে ৷ গৰম দিন হওক বা ঠাণ্ডা দিন হওক, কোনো কিন্তু নচলিব, মুঠতে মই গা ধুমেই ৷ কিন্তু সেইদিনা মোৰ টেমাত, মানে মোৰ মাথাত, মানে মোৰ মগজুত এটা কথা আহিল ৷ হাৰে, গৰম দিনত দেখোন ৰাতিৰ সেই সময়লৈ টেংকীৰ পানী প্ৰায় খতমেই হয়, পানী নোলাওঁ নোলাওঁকৈহে ওলায় ৷ কিন্তু এই ঠাণ্ডা দিনকেইটা আৰম্ভ হ’ল কি নহ’ল, পানীৰ স্পীড কি চাব? একদম হৰহৰাই পানী ওলাই তিলিকতে বাল্টি ভৰি গ’ল ৷ বুজিলোঁ, ইমান দিনে মোৰ এটা ভুল ধাৰণা আছিল ৷ কেৱল হোষ্টেলৰ ল’ৰাই নহয়, ফ্লেটৰ আবাসীবোৰেও ঠাণ্ডা দিনত কমকৈ গা ধোৱে বা গা একেবাৰেই নুধুৱে ৷ তাৰ পিছৰ দুটা দেওবাৰতো সেই একেই অৱস্থা ৷ ভালদৰেই বুজিলোঁ ৷ আমাৰ অসমীয়া মানুহবোৰৰ কাম কাজৰ ক্ষেত্ৰত অলপো নিযমানুবৰ্তিতা নাই, সেইকাৰণেই উন্নতিও নাই ৷ হেৰি, বেলেগ কাম কৰিব নোৱাৰে নাই, গা ধোৱা কামটোকে অন্ততঃ অলপ চিনছিয়েৰলী কৰকচোন ৷ গৰম দিন কেইটাতো যদি আপুনি গা ধোৱা নাছিল, তেন্তে মোৰ ক’বলগীয়া একো নাই ৷ কিন্তু যদিহে দিনে এবাৰকৈ হ’লেও গা ধুইছিল, তেন্তে ঠাণ্ডা দিনতো এবাৰকৈ ধোৱকচোন ৷ তেহে চিনছিয়েৰিটী মেইনটেইন হয় ৷ বুজা নাই? কেনেকৈ বুজিব? দোষ অৱশ্যে মোৰেই ৷ আপোনাক কৈ কি লাভ? গা ধোৱা কামটোও চিনছিয়েৰলী কৰিব নোৱাৰা মানুহে চিনছিয়েৰিটী শব্দটোৰ অৰ্থ কিমান চিনছিয়েৰলী বুজিব? বাৰু, বাদ দিয়ক সেইবোৰ কথা ৷ মোলৈ চাওক ৷ মোৰপৰা শিকক ৷ বুজক চিনছিয়েৰিটী মানে কি হয় ৷

ৰেডী? তেন্তে শুনক ৷

কোনো এটা কাম নিষ্ঠাৰে, সততাৰে, আন্তৰিকতাৰে কৰাটোকেই চিনছিয়েৰলী কৰা বুলি কোৱা হয় ৷ আৰু সেয়া কৰাৰ যি মনোভাৱ, সেয়াই চিনছিয়েৰিটী ৷ এতিয়া আপুনি হয়তো ভাবিছে, গা ধোৱাৰ ক্ষেত্ৰত আকৌ কিহৰ চিনছিয়েৰিটী? আছে, আকৌ মোৰ উদাহৰণকে লওক ৷ গা ধোৱাৰ ক্ষেত্ৰত মই একদম চিনছিয়েৰ ৷ গৰম দিন বা ঠাণ্ডা দিন বুলি কথা নাই, মই গা ধুমেই ধুম ৷ প্ৰত্যেক বাৰতেই আধাঘণ্টাকৈ ৷ প্ৰত্যেক সপ্তাহত এবাৰ ৷ প্ৰত্যেক দেওবাৰে ৰাতি শ্বাৰ্প নবজাত ৷

মোৰ ভাইটিয়েও এই কামটো বহুত চিনছিয়েৰলী কৰে ৷ হওতে যেনিবা মোতকৈ সি অলপ কমকৈ গা ধোৱে ৷ কিন্তু টাইম টেবুল পুৰা মেইনটেইন কৰে ৷ প্ৰত্যেক ইংৰাজী মাহৰ  পহিলা দিনটোৰ পুৱা সাত বজাত সি এঘণ্টাকৈ গা ধোৱে ৷  এতিয়া বুজিলেটো? ছিনছিয়েৰিটি মানে কি?

#অলপ_ধেমালি ৷
#ডাঃ_কুমাৰ_পাৰ্থ_প্ৰতিম ৷

কাৰণ তাই মোৰ জীয়ৰী নহয় ৷

১০ ফেব্ৰুৱাৰী, ২০১৪:
--------------------------

“এজন ডাক্তৰ হিচাপে আপুনি মোৰ লগত এনেদৰে কথা পাতিব নোৱাৰে ৷”

“ভুল ভাবিছে, এজন ডাক্তৰ হিচাপে নহয়, এজন মানুহ হিচাপেহে মই আপোনাকো এজন মানুহৰ দৰে কাম কৰিবলৈ কৈছোঁ ৷”

সুন্দৰ ৰুচিৱান পোছাক পৰিহিত পঞ্চাছোৰ্ধৰ ব্যক্তিজন মোৰ কেবিনলৈ সোমাই আহিছিল ৷ লগত তেখেতৰ সোতৰ বছৰীয়া জীয়েক ৷ আচলতে তাইক ৰাস্তাৰ কুকুৰ এটাই কেইদিনমান আগতে কামুৰিছিল আৰু সেইদিনা এণ্টি ৰেবিজ টীকাকৰণ (সৰ্বসাধাৰণৰ ভাষাত ‘কুকুৰে কামোৰা বেজী’) ৰ দ্বিতীয় দিন আছিল ৷ মানুহজনে মোক সুধিছিল,

“ছাৰ, গোটেইকেইটা ড’জেই জৰুৰীনে?”

“একদম জৰুৰী ৷ এই কাগজখনত লিখি দিয়া তাৰিখকেইটাত তাইক ইয়ালৈ আনি বেজীকেইটা দিয়াব লাগিব ৷ এটা তাৰিখো মিছ নকৰিব ৷ আমাৰ ইয়াত ফ্ৰি চাপ্লাই থাকে ৷ যদি কিবা কাৰণে যদি নিৰ্দিষ্ট তাৰিখত তাইক ইয়ালৈ আনিবলৈ নোৱাৰে, তেনেহ’লে কোনোবা ফাৰ্মাচীৰপৰা কিনি হ'লেও বেজীটো দিয়াব ৷”

মানুহজন অলপ বিৰক্ত হ’ল ৷ তেখেতে ক’লে,

“আচলতে ইয়াৰপৰা দূৰ হয় যে, সেয়ে অসুবিধা হৈছে ৷”

“ক’ত থাকে আপোনালোক?”

“চান্দমাৰী ৷”

অলপ হাঁহিয়েই উঠিল ৷ মই হাঁহি হাঁহিয়েই তেখেতক ক’লোঁ,

“কিনো দূৰৰ কথা ক’লে হে? ইয়াৰপৰা খুব বেছি চাৰি পাঁচ কিলোমিটাৰ ৷ কিমান দূৰৰপৰা আহি মানুহে বেজী দিয়াইহি ইয়াত ! বেজীটো দিয়াৰ উদ্দেশ্য এটাই, যাতে তাইৰ বেমাৰটো নহয় ৷ জানেনে, ৰেবিজ (জলাতংক) বেমাৰটো হ’লে কিমান মানুহ জীয়াই থাকে?”

“জানোঁ ৷”

“কিমান?”

“এজনো বাচি নাথাকে ৷”

“সেয়া, আপুনি জানেই দেখোন ৷ বেজীকেইটা ঠিকমতে দিয়ালে তাইৰ বেমাৰটো যে নহয়, সেয়া খাটাং ৷ তেনেক্ষেত্ৰত এই চাৰি কিলোমিটাৰ অহা যোৱা কৰাত আপোনাৰ অসুবিধা ক’ত?”

মানুহজনৰ এইবাৰ বাৰুকৈয়ে খং উঠিল ৷

“একছুৱেলী এনেদৰে সময় উলিয়াবৰ বাবে মোৰ কিমান অসুবিধা হৈছে সেয়া মইহে বুজিছোঁ ৷ আপোনালেকে বেজীটো দিব লাগে বুলি কৈ দিব, বছ, আপোনালোকৰ কাম খতম ৷ আজি দুই নম্বৰ দিনৰ বাবে আনিছোঁ, আৰু তিনিদিন আনোঁ ৷ কাম নাই আৰু ৷ ফচি থাকোঁ এনেদৰেই ৷ মোৰ সমস্যা আপুনি কিডাল বুজি পাব?”

মোৰ মুৰত কিবা এটা কথাই ক্লিক কৰিলে ৷

“এই আপোনাৰ নিজৰ ছোৱালীনে?”

“নহয়, আমাৰ সহায়কাৰী ৷ আমাৰ লগতে থাকে ৷”

ভুল নুবুজিব, কথা নাই, মোক আপোনালোকে ভুল বুজিলেও বুজক, বেয়া পালেও পাওক, কিন্তু একদম খোলাখুলিকৈ কৈছোঁ, সেই মুহূৰ্তত সেই মানুহজনৰ প্ৰতি মোৰ প্ৰচণ্ড ঘৃণা উপজিছিল ৷ মনৰ উষ্মা প্ৰকাশ কৰিয়েই তীব্ৰ ভাষাৰে তেখেতক ক’লোঁ,

“বুজিছে, আপোনাৰ কথাৰ ধৰণ দেখি মোৰ মনলৈ এই কথাটো আহিছিলেই যে এই আপোনাৰ নিজৰ জীয়ৰী হ’বই নোৱাৰে ৷ যদিহে এই ছোৱালীজনী আপোনাৰ নিজৰ জীয়ৰী হ’লহয়, তেন্তে সকলোখিনি জনা বুজা ব্যক্তি হিচাপে এইবোৰ অসুবিধাৰ কথা আপোনাৰ মনলৈ নাহিলেইহেঁতেন ৷ বৰঞ্চ খোৱা শোৱাৰপৰা আৰম্ভ কৰি তাইক আৰু বেলেগ কিবা ঔষধ লাগিব নেকি বুলি সেইবোৰ কথাহে মোক খুঁটিনাটি মাৰি সুধিলেহেঁতেন ৷ হয়তোবা বাৰেপতি সুধি থকা একেবোৰ প্ৰশ্নত মইহে ওলোটাই বিৰক্ত হ’লোহয় ৷ মন কৰিব এইটো কথা, তাই এজনী সৰু ছোৱালী, পইচা পাতিৰ ফালৰপৰা দুখীয়া হ’ব পাৰে, কিন্তু কাৰোবাৰ জীয়ৰী তাই ৷ অহা যোৱাৰ খৰচটো বাদ দি আপোনাৰ একো খৰচো নাই ৷ চৰকাৰে বিনামূলীয়াকৈ দিছে বেজীকেইটা ৷ তথাপিতো আপোনাৰ ইমান আপত্তি ৷ বয়সটো বাঢ়ি গ’লেই নহ’ব, মনটোও অলপ ডাঙৰ কৰক ৷ অলপমান মানুহ হওক ৷”

“এজন ডাক্তৰ হিচাপে আপুনি মোৰ লগত এনেদৰে কথা পাতিব নোৱাৰে ৷”

“ভুল ভাবিছে, এজন ডাক্তৰ হিচাপে নহয়, এজন মানুহ হিচাপেহে মই আপোনাকো এজন মানুহৰ দৰে কাম কৰিবলৈ কৈছোঁ ৷ আপোনাৰ লগত কথা পাতি লাভ নাই ৷ বৰঞ্চ এইৰ লগতে কথা পাতোঁ মই ৷”

ছোৱালীজনীক বেজীকেইটাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ বিষয়ে আকৌ এবাৰ বিতংভাৱে বুজাই দিলোঁ ৷ জুনিয়ৰ এজনক মতাই আনি তাইক লগত লৈ গৈ আকৌ এবাৰ তাইক গোটেই কথাখিনি বুজাই দিবলৈ নিৰ্দেশ দিলোঁ ৷ তাইক এটা কথা বাৰেপতি ক’লোঁ, যাতে যিকোনো উপায়ে তাই বেজীকেইটা নিৰ্দিষ্ট তাৰিখত লয় ৷ তায়ো বুজি পোৱা যেনেই লাগিল ৷ মানুহজন সেই সময়খিনি যেনিবা নিমাতে ৰ’ল ৷

আৰু একো নকওঁ ৷ বুজিবলগীয়াখিনিয়ে ইতিমধ্যে বুজিছেই ৷ কিন্তু দুখৰ বিষয় এয়াই যে এনে অমানুহবোৰ আপোনাৰ মোৰ নিচিনা মানুহবোৰৰ মাজতেই আছে ৷ মুখাৰ তলৰ প্ৰকৃত মুখখন আমি চিনিবহে নোৱাৰোঁ ৷ কি ঠিক, কোনো সময়ত আমাৰ ভিতৰৰ বেয়াখিনি প্ৰকট হৈ কাৰোবাৰ চকুত আমিও হয়তো অমানুহ হিচাপে থিয় দিছোঁ ৷ জীৱনটোত বহু কিবা কিবি সফলতা পাব পাৰোঁ, কিন্তু যদি মানুহ হ’ব নোৱাৰোঁ, তেন্তে সেই সকলো অসাৰ ৷ ভুল সকলোৱেই কৰে, সেই ভুল শুধৰাই মানুহ হিচাপে থিয় দিব পৰাটোহে মুখ্য কথা ৷ আহকচোন, অলপমান ‘মানুহ’ হওঁ আমি সকলো ৷ সমাজখন তেতিয়া হয়তো সুন্দৰ হৈ পৰিব ৷

#বাস্তৱ,
#শ্লীলতা_অশ্লীলতা_প্ৰিয়_আৰু_অপ্ৰিয়_সত্য,
#ডাঃ_কুমাৰ_পাৰ্থ_প্ৰতিম ৷